Αποθετήριο ΑΨΚ

ΤΑΞΙΝΟΜΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

• D_05_06

ΤΙΤΛΟΣ

• Μεταγγίτσι

ΟΝΟΜΑ ΜΟΝΗΣ

• ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ

ΤΑΞΗ ΜΟΝΗΣ

• 05

ΘΕΣΗ

• Χαλκιδικη

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ

• Το Μετόχι της Ιεράς Μονής Διονυσίου Αγίου Όρους βρίσκεται στην βόρεια πλευρά της χερσονήσου Σιθωνίας Χαλκιδικής και σε απόσταση περίπου 15 χιλιομέτρων βόρεια – βορειοδυτικά της Ορμύλιας. Η πρώτη αναφορά για το Μετόχι στο Μεταγγίτσι γίνεται σε Βακουφναμέ (αυτοκρατορικό έγγραφο) του έτους 1560. Στον παραπάνω Βακουφναμέ γίνεται περιγραφή της ιδιοκτησίας του Μετοχίου και των ορίων του ως εξής: «…Ἕνα φοῦρνον, ἕν ἀμπέλι, μίαν οίκίαν καλουμένην πύργος, Ἄμπελον ἐκτάσεως τριῶν στρεμμάτων καὶ κῆπον ἐκτάσεως ἑνὸς Στρέμματος, κειμένοις εἰς τὸ ἐντὸς τῶν συνόρων τοῦ χωρίου Μεταγκὶτζ τσιφλίκιόν μας, καὶ δύο μύλους ἐπὶ τοῦ παρὰ τὸ εἰρημένον χωρίον ὕδατος, μὲ σύνορα ἀφ’ ἑνὸς τὸ ὄρος τὸ καλούμενον Μυλόπετρα, ἀφ’ ἑτέρου τὸ ῥηθὲν χωρίον ἀπὸ τὸ τρίτον τὴν κοίτην τοῦ ὕδατος καὶ ἀπὸ τὸ ἄλλο τὰ χωράφια τῆς Μονῆς Γρηγορίου..». Η περιγραφή της ιδιοκτησίας του Μετοχίου επικυρώνεται με ιεροδικαστικό έγγραφο του έτους 1566, που αφορά την αγοραπωλησία ενός τσιφλικιού πλησίον του χωριού Μεταγγίτσι από τον Πόπο Νοβάκο του Μανώλη στους μοναχούς της Μονής Διονυσίου και περιγράφεται: «τὸ πλησίον τοῦ χωρίου Μεταγγίτσι εὑρισκόμενον Τσιφλίκιὸν μου, περιέχον ἕνα πύργον μίαν ἀποθήκην, δύο οἴκους, ὑποκάτω δὲ τούτων σταῦλον καὶ ἕν μέρος διὰ τὰς ἀγελάδας μὲ ἀχυρῶνα καὶ ἕν ἁλώνιον καὶ ἕνα κῆπον, καὶ δύο μύλους ἐπάνω εἰς τὸν ποταμὸν τοῦ ῥηθέντος χωρίου, καὶ πέντε βόας καὶ δύο ἁμάξας καὶ ὅλα τὰ πρὸς τὴν γεωργίαν χρήσιμα ἐργαλεῖα, τὸ ῥηθὲν τσιφλίκιον μὲ τὰ εἰρημένα κτήματα καὶ πράγματα αὐτοῦ ἐπώλησα εἰς τοὺς ῥηθέντας Καλογήρους ἀντὶ 30 χιλιάδων ἄσπρων, μὲ πώλησιν ἀληθῆ καὶ νόμιμον καὶ ἔλαβον τὰ ῥηθέντα ἀντίτιμα αὐτῶν.». Μετόχι Μεταγγίτσι– ιεροδικαστικό έγγραφο 1566 Τίτλος ιδιοκτησίας του 1627 δείχνει ότι οι πρόκριτοι και ιερείς του Μεταγγιτσίου πούλησαν στους μοναχούς της Μονής Διονυσίου«Τὸ ἐκ τῶν Βακουφίων τοῦ Μεχμὲτ Πασᾶ, πλησίον τοῦ χωρίου Μεταγγίτζι, κείμενον μέρος, πρὸ πολλῶν ὅν παρῃτημένον καὶ ἀκαλλιέργητον, καὶ συνορεῦον ἀφ’ἑνὸς μὲ τὸ χωράφιον τοῦ Γεωργίου Σκόρδα ἁφ’ἑτέρου δὲ μὲ τὸν δρόμον.». Οι ιδιοκτησίες της Μονής στο Μεταγγίτσι Σιθωνίας επικυρώθηκαν α) με φιρμάνι του έτους 1752 (Αυτοκρατορικό Κτηματολόγιο) όπου αναφέρεται «Τσιφλίκιον παρὰ τὰ σύνορα τοῦ χωρίου Μεταγκίτσι μετὰ πύργου, ἀποθήκης, οἰκημάτων, ἀμπελώνων, γηπέδου λαχανοκήπων καὶ μετὰ ἐκκλησίας. Παρὰ τὰ σύνορα τοῦ χωρίου Μεταγκίτσι ὑδρόμυλοι: 2: μὲ φόρον 30 ἄσπρων:» και β) με αυτοκρατορικό διάταγμα του έτους 1752 όπου αναφέρεται «Εἰς τὸ σύνορον τοῦ χωρίου Μεταγκίτζι ἕν τσιφλίκιον μὲ πύργον καὶ ἀποθήκην καὶ οἴκους καὶ ἀμπέλια καὶ μὲ ποστάνιον καὶ μίαν ἐκκλησίαν.». Προς αποκατάσταση ακτημόνων καλλιεργητών της περιοχής Μεταγγιτσίου, με την υπ΄αριθμ. 77/1933 απόφαση της Επιτροπής Απαλλοτριώσεων Χαλκιδικής, απαλλοτριώθηκε η έκταση του Μετοχίου Υδρόμυλος Μεταγγιτσίου. Με την απόφαση αυτή έγινε καταμέτρηση του Μετοχίου το οποίο είχε συνολική επιφάνεια 410 στρέμματα εκ των οποίων 215,50 στρ. ήταν αγροί, 143 στρ. αγροί με μωρεόδενδρα, 29,50 στρ. χέρσα και 22 στρ. ρεύματα. Υπήρχαν επίσης, ένα οίκημα με πέντε δωμάτια, σηροτροφεία, ένας υδρόμυλος και μία εκκλησία. Με την ίδια απόφαση εξαιρέθηκαν της απαλλοτρίωσης ο υδρόμυλος και έκταση δύο στρεμμάτων πέριξ αυτού και η εκκλησία. Το Υπουργείο Πολιτισμού με την υπ` αριθμ. Γ/2930/48197/01-03-1989 απόφασή του χαρακτηρίζει «ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 1469/50, το συγκρότημα του υδρόμυλου ιδιοκτησίας Ι. Μ. Διονυσίου στο Μεταγγίτσι Ν. Χαλκιδικής με ζώνη προστασίας 50 μέτρων γύρω απ` αυτό, διότι αποτελεί αξιόλογο κτίσμα ειδικής λειτουργίας, παραγωγής παρασκευασμάτων αλεύρου, και σημαντική μαρτυρία για τις συνθήκες εργασίας και ζωής, ορισμένης περιόδου στην περιοχή της Ν. Χαλκιδικής». Σήμερα, η έκταση η οποία απαλλοτριώθηκε καλύπτεται εν μέρει από καλλιεργημένους αγρούς και εν μέρει από δασικές εκτάσεις, ενώ το κτίριο του Μετοχίου δε βρίσκεται σε καλή κατάσταση λόγω μεγάλης πλημμύρας στις 14 Σεπτεμβρίου του 1945. Μέχρι το 1998 γινόταν λειτουργία στο εκκλησάκι που είναι αφιερωμένο στο Γενέσιο του Αγ. Ιωάννη του Προδρόμου. Το εσωτερικό του μετοχιού, λόγω έλλειψης συντήρησης, υπέστη σοβαρές βλάβες και είναι δύσκολη η επίσκεψή του. Η έκταση που δεν απαλλοτριώθηκε παραμένει ως επί των πλείστων στην κυριότητα της Μονής, εκτός ορισμένων μικρών ιδιοκτησιών κυριότητος τρίτων ιδιοκτητών.

ΕΙΔΟΣ

• ΜΕΤΟΧΙ

COPYRIGHT

• Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 4.0 Διεθνές (CC BY-NC 4.0)

athos.collection

• Μετόχια

ΟΝΟΜΑ ΜΕΤΟΧΙΟΥ

• Μεταγγίτσι